Ngày 18/12/2019 tại Hà Nội đã diễn ra cuộc họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập Dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) do ông Nguyễn Văn Trung – Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì. Hội nghị có sự tham gia của nhiều Bộ, ngành, địa phương. Đáng chú ý, cơ quan soạn thảo đã mời Giáo sư Akash Deep – Giảng viên cao cấp ngành Chính sách công, Trường Đại học Harvard, Đồng Chủ tịch của Chương trình Đào tạo Cán bộ quản lý của Cơ quan Tài chính quốc tế (IFC) về PPP tham gia trình bày về một số nghiên cứu điển hình về PPP trên thế giới và đưa ra các khuyến nghị xây dựng dự thảo Luật PPP.
Theo Giáo sư Akash Deep, lợi ích của Quan hệ đối tác công tư là một mô hình mua sắm nhiều tiềm năng bao gồm hiệu quả tư nhân, tài chính tư nhân (hoặc khả năng mở rộng ngân sách của Nhà nước), chuyển giao rủi ro, thanh toán dựa trên hiệu suất và quan điểm vòng đời về tài sản. Một số yếu tố cản trở được dự đoán là chi phí giao dịch cao, hợp đồng phức tạp, những gánh nặng liên tục về pháp lý và khả năng về việc đàm phán lại có thể xảy ra.
Khác với mua sắm công truyền thống, trong quan hệ đối tác công tư điển hình, Chính phủ tham gia doanh nghiệp dự án để thiết kế, xây dựng, duy trì, vận hành cơ sở hạ tầng; cung cấp đầu ra hoặc các dịch vụ được quy định trong hợp đồng; được thanh toán thông qua phí sử dụng từ người dùng trực tiếp hoặc những khoản thanh toán cho sự sẵn sàng của dịch vụ từ Chính phủ; với điều kiện đáp ứng được các chỉ số đo lường và đánh giá hiệu suất (KPIs) cụ thể.Tiêu chí để phân biệt dự án PPP với các dự án khác là đối tác tư nhân cung cấp dịch vụ với số lượng và chất lượng theo thỏa thuận, thường chịu trách nhiệm cho cả hai giai đoạn xây dựng -vận hành (toàn bộ vòng đời của dự án); mức độ chia sẻ rủi ro (được xác định dựa trên khả năng quản lý rủi ro của mỗi bên).
Giáo sư Akash Deep chỉ rõ, dự án PPP thường đắt hơn, bởi cái mua không phải chỉ là tài sản như tòa nhà mà còn là vòng đời của tài sản, tức các dịch vụ do tòa nhà mang lại. Do đó, nếu tòa nhà có giá 130 đồng thì đó không phải là chi phí thuần túy xây dựng tòa nhà mà còn bao gồm cả chi phí dịch vụ trong quá trình vận hành. Từ đó, vị chuyên gia này cho rằng, việc kiểm toán cần tránh tạo gánh nặng cho nhà đầu tư. Theo ông, khi mua tài sản cần kiểm toán tài sản, còn mua dịch vụ thì kiểm toán dịch vụ. Với các dự án PPP, việc kiểm toán chỉ nên chuyển sang kiểm toán dịch vụ, kiểm toán về độ an toàn chứ không phải là kiểm toán tài chính.
Trong chuyến công tác tại Việt Nam vào dịp cuối năm nay, Giáo sư Akash Deep đã có những buổi tiếp xúc cấp cao với Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng và Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhằm chia sẻ những góc nhìn của mình đối với việc xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về PPP tại Việt Nam.